LOHUSALIK DÖNEMİ VE ÖNERİLERİMİZ
Lohusalık dönemi bebeğinizin doğumundan itibaren sürecek altı haftalık süreyi ifade etmektedir. Bu süreç içinde karşılaşabileceğiniz çok basit olaylar veya çok ciddi sorunlar olabilir. Bu sorunlar ile çoğu zaman aile içinde büyüklerin önerilerine göre çözümler bulunmaya çalışılır. Oysa bu çözümlerin bazıları gerçekten telafisi mümkün olmayan hasarlara yol açabilir. Lohusalık dönemi içinde erken ve geç olarak iki ana bölümü ele almak gerekir. Doğum şekline bakılmaksızın loğusalık aynı aşamalardan geçer. Doğum sonu hastanede geçen zaman normal doğum için bir gün sezeryan doğumda iki gündür. İlk 24 saat ile 6 hafta arasında geçen dönem
Hastaneden taburcu olurken tavsiyelerimiz
Şu anda sağlıklı olarak sizi evinize gönderiyoruz. Yapmış olduğunuz doğum ve sonrası dönemde önerilerimiz bu dönemi en iyi ve en keyifli şekilde geçirmenizi sağlayacaktır. Evde bu güne kadar kullanmış olduğunuz tüm ilaçlarınıza vitamin ve demir ilaçlarınız varsa kalsiyum ilacınıza aynen devam edin, en az 6 hafta bu ilaçları kullanın .Bu güne kadar bebeğinizi göbek kordonu vasıtası ile beslediniz. Artık bebeğinizi verdiğiniz süt ile besliyorsunuz. Bu nedenle tümilaç takviyelere ihtiyacınız var.
Aldığınız gıdalar içinde bol sıvı olmasına özen gösterin. Süt salgısı için günde en az 2-2.5 lt su ve sıvı gıda almanız gereklidir. Bu amaçla şekerli tatlı gıdalar (helva, tatlı, pasta, bol şekerli komposto vb )almayın. Yeterli su alırsanız süt miktarınız ve sütünüzün içeriği bebeğinize yetecektir. Günde en az 30 dak süren ve toplam 2 saati bulan emzirme seansları oluyorsa bu sizin günde 2000-3000 kalori vermenizi ve gebelik sırasındaki kilolarınızdan kurtulmanızı sağlayacaktır. Bu amaçla ayrıca diyet yapmanıza da gerek kalmayacaktır.
Doğum şekliniz sezeryan da olsa aynı gün duş şeklinde banyonuzu alabilirsiniz. Ayakta duş şeklinde yapacağınız banyo sizi rahatlatır. Sezeryan dikiş yeriniz için doktorunuz aksini belirtmedikçe ilave pansuman yapmanıza gerek yoktur. Temiz ve kuru kalmasını sağlarsanız, göbeğinizin yara yeri üzerine katlanmasını engellerseniz dikiş yeriniz kısa zamanda iyileşecektir. Dikişleriniz cilt altı estetik dikiş diye bilinen vicryl veya prolen ile yapılmıştır. Dikiş yerinizin büyüklüğü bebeğinizin geçebileceği kadar açılmıştır. Daha büyük veya daha küçük olması herkese göre değişebilir.
Normal doğum yapmışsanız epizyotomi denilen dikişleriniz olacaktır. Bu kesi yeri bebeğinizin doğum kanalından daha kolay geçmesi ve sizin dokularınızın kontrolsüz yırtılmaması için yapılmıştır. Dikiş yerlerinizi size verilen savlon veya batticon yardımı ile günde 4-6 kez pansuman yapabilirsiniz. Daha sonra kuru kalmasını sağlarsınız en hızlı şekilde iyileşecektir.
Karnınızın şekli veya büyüklüğü sizi ürkütmesin, doğum sonu 6 hafta içinde vücudunuz eski haline gelecektir. Karnınız için fazladan korse veya benzeri şeyler kullanmanıza gerek yoktur. Karın kaslarınız gebelik süresince aşırı gerildiği için doğum sonrası hemen eski haline gelemez. Kaslarınızın gevşek olması karnınızın sarkık görünmesine neden olur. Bu görüntüde 6 hafta içinde eski haline kavuşacaktır
Ortaya çıkacak sorunlar:
· Doğum sonu dönemde evinizde 38.5 C üzerinde ateşiniz olursa,
· Size göre fazla olan vaginal kanamanız varsa
· Kötü kokulu vaginal akıntınız oluyorsa
· Karnınızda normalden farklı olduğunu düşündüğünüz ağrı veya hassasiyet varsa
· Göğüslerinizde ağrılı bir şişlik, kızarmış ve sıcaklık artış varsa ve göğüsler arasında anlamlı büyüklük farkı oluşuyorsa
· Bacaklarınızda ağrılı şişlik, kızarıklık, iki bacak arasında kalınlık farkı varsa
· El ve ayaklarda ani ortaya çıkan şişlik el ve yüzde de oluştuysa
· Görme bulanıklığı, enseden başlayan başağrısı, göz önünde sinek uçuşması, karın sağ üst bölgesinde veya göğüs kafesi tam orta alt ucunda bir ağrı varsa
· Şiddetli öksürük ve balgam ile beraber, ateşiniz 38.5 C üzerinde, nefes alırken göğüs kafesinde batma, nefesinizi kesecek kadar ağrı oluşuyorsa
· Gözlerinizde veya cildiniz de sarılık olduğunu fark ederseniz
· Sezeryan dikişi veya normal doğum epizyo dikiş yerlerinizde dayanamayacağınız kadar ağrı, kızarıklık, sıcaklık artışı, renk değişikliği görüyorsanız
Doktorunuz ile veya hastaneniz ile temasa geçiniz.
Doğum sonu egsersiz başlama zamanı:
Doğum sonu ilk 6 hafta fiziksel aktivite olarak kendinizi kısıtlamanız gereken bir dönemdir. Normal doğum sonrası 4-6 hafta arasında normal fiziksel faaliyetlerinize dönmeniz mümkündür. Sezeryan doğum sonrası 6-8 haftada egsersiz ve fiziksel aktiviteler için uygun zamandır. Bir aerobik merkezinde antrenor veya fitness hocası eşliğinde uygun fiziksel hareketler ile eski formunuza kavuşabilirsiniz. Erken dönemde karın duvarını zorlamayacak yer hareketleri takiben tüm hareketlere geçebilirsiniz.
Doğum sonu cinsel hayatınız:
Doğum sonu 6 hafta lohusalık süresi cinsel kısıtlama için yeterlidir. Altıncı hafta sonrasında vaginal kanama veya benzeri şikayetleriniz yoksa çiftler arasındaki uyum içerisinde cinsel hayatınız eski haline dönebilir. Bu dönemde gebelikten korunma yöntemlerinin uygulanması gerekir. Yumurtlama fonksiyonu normale dönebileceği için emzirme döneminiz devam etsede gebelikten korunmaya başlamanız gereklidir. Eğer çalışıyorsanız 8 haftalık doğum sonu izninizi takiben işe başlayabilirsiniz.
· Kanama
· Ateş
· Bacak damarlarında iltihaplanma (Tromboflebit-Derin ven trombozu)
· Süt birikmesi (Meme iltihabı Mastit)
· Hemoroid şikayetleri
KANAMA
Bebeğinizin hemen doğumundan sonra en geç 1 saat içinde bebeğin eşi yani plasenta doğacaktır. Bu süreç içinde ciddi kanamalar hayati tehlike yaratabilir. Doğum sonrası erken dönemde yani 1 gün içinde çeşitli nedenlere bağlı olarak bu kanama riski devam edecektir. Tıbbi gözetim altında iken en önemli takip kriterlerimizden birisi, annenin kanama miktarını izlemektir. Kanama miktarı annenin gün içinde değiştirdiği ped miktarı ile ölçülebilir. Farkına varılmayan ciddi miktarlardaki kanamalar anne hayatını tehlikeye sokabilir. Doğum sonu kanama sebepleri arasında en çok doğum kanalındaki yırtıklar , rahimin kasılamaması atoni kanaması, Plasenta ve zarlara ait parçaların rahim içinde kalması, kan pıhtılaşma bozuklukları vb. yer almaktadır. Normal doğum sırasında uygunsuz baş gelişi gibi durumlarda veya bebeğin çok iri yani 4000 gr'ın üzerinde olması halinde doğum yırtıkları görülebilir. Aynı sebepler sezaryen doğumda da geçerlidir. Diğer nedenler ise rahimin yeterince doğum sonu kasılamamasıdır. Eğer doğum çok uzun sürdü ise rahim aşırı derecede zorlanmıştır. Bebek çok iri ise , suyu çok fazla ise, çoğul gebelik ikiz veya üçüz olması söz konusu ise atoni kanaması daha sık görülür. Bu saydığımız kanama sebepleri ve sonuçları açısından hastanede olduğunuz süre boyunca tıbbi personelimiz tarafından izleneceksiniz. Ortaya çıkabilecek istenmeyen durumlar karşısında her an müdahaleye hazır bir tıbbi ekibin varlığı sizi bu konuda rahatlatmalıdır.
ATEŞ
Doğum sonu ciddi sorunlardan birisi de ateşin görülmesidir. Derece ile ölçülen 38.5 C den yüksek ateş varlığı müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Sebepleri çok çeşitlidir. İlk sırada vücutta yeterince sıvı kalmamasıdır. Yeterince sıvı alınmadı ise vücut sıcaklığı artacaktır. Ateşin bilinen en sık nedeni enfeksiyondur. Ortaya çıkan enfeksiyonlar arasında en önemlisi rahim içi enfeksiyondur. Endometrit olarak bilinir. Doğum öncesi su kesesinin çok önceden açılması su kesesi ve zarlarının enfekte olması sonucunda görülür. Uygun asepsi ve antisepsi yani enfeksiyondan korunma yöntemleri de çok önemlidir. Eskilerin lohusalık humması diye bildikleri durum budur. Sterilizasyon yöntemlerinin olmadığı dönemlerde doğum sonu anne kayıplarının en büyük nedeni olarak yer alan enfeksiyon , bu gün bazı tıbbi durumlar halinde görülmektedir. Geliştirilmiş antibiyotikler sayesinde çok ileri aşamalar haricinde , tamamına yakını tedavi edilebilmektedir.
VARİSLER VE DAMAR İLTİHAPLANMASI
Doğum öncesi dönemde bacaklarda toplardamar genişlemesi görülür. Bunlara varis adı verilir. Genişleyen damarlar içinde kan akımı yavaşlaması doğum sonrası dönemde çeşitli nedenler ile iltihap gelişebilir. Bu duruma tromboflebit veya derin ven trombozu isimleri verilir. Tedavisi antibiyotikler ateş düşürücüler ve kan akımını kolaylaştıran kanı sulandırıcı diye bilinen ilaçları kapsar. Bu süreçte tam yatak istirahati de verilir
MEME İLTİHABI (MASTİT ) GÖĞÜSLERDE SÜT BİRİKMESİ (MEME ANGORJMANI)
Doğum sonu bebeğinizin en önemli ve tek besin kaynağı anne sütüdür. Eğer doğru emzirme ve süt verme teknikleri uygulanmaz ise hem bebeğiniz yeterince beslenemez aç kalır, hemde göğüslerinizde süt birikir.
Doğru emzirme teknikleri çok ayrıntılı bir konudur. Başlık olarak şöyle söz edebiliriz. Bebeğiniz her istediği an süt verebilirsiniz. Süt verirken rahat bir koltukta kollarınızın altında destek alarak bebeğinizi kucağınızda çok rahat şekilde tutmanız gerekir. Emzirme sırasında meme başı ve çevresindeki kahverengi halka bebeğinizin ağız içine tamamen girmelidir. Sadece meme başını bebeğinizin ağzına verirseniz hem süt gelmez, süt gelmeyince bebeğiniz daha çok çeneleri ile göğüs ucunuzu ezer sonuçta meme başı çatlakları oluşur. Meme başı çatlakları bir süre sonra bebeğinizin ağzında bulunan bakteriler ile enfekte olur. Ortaya meme iltihabı çıkar. Göğüste süt birikirse yeterince boşaltılmaz ise toplanan süt; iltihap oluşumuna neden olur.
Süt birikmesi ve sonuçları: Yapılması gerekenleri şöyle sırlayabiliriz. Doğum sonu emzirme hemen başlanmalıdır. İlk gelen süt kolostrum diye bilinir ve bebeğiniz için çok değerlidir. Takip eden saatlerde de süt salgısı yeterince olmasa da emzirmeye devam etmek gereklidir. Eğer bebeğinizin kendisi emme gücü iyi değil ve sütü alamıyorsa el pompası veya elektrikli süt pompaları yardımı ile süt sağılabilir. Toplanan süt hemen bebeğinize verilebilir veya buzdolabında 24 saat süre ile saklanabilir. Hemen süt bebeğinize verilmeyecekse derin dondurucuda süt poşetleri vasıtası ile dondurarak da saklanabilir. Tüm bu önerilere rağmen göğüste süt birikmesi var ve meme iltihabı olduysa göğse sıcak kompres yapılarak süt akımı kolaylaştırılır. Göğüs üzerine meme başına doğru ışınsal şekilde masaj yapılır. Göğüs üzerinde kızarıklık varsa bu bölgede sıcaklı artışı da varsa meme iltihabı olarak değerlendirilir. Ateş düşürücü parasetamol grubu (Parol tab, Tamol tb vb )ilaçlar ve uygun antibiyotik seçimi tedavinin ilk aşamasıdır. Eğer sert kitle şeklinde ağrılı bir oluşumda varsa meme apsesi için uyarıcı olmalıdır. Bu durumda cerrahi olarak boşaltılması ve daha yüksek dozlarda antibiyotik ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılması gerekir. Meme apsesi emzirmeyi geçici olarak da olsa kesmenizi gerektirebilir, iyileşme sonrasında tekrar emzirme başlamalıdır. Eğer tedaviler nedeni ile veya başka bir sebep ile emzirmeyi kesmeniz gerekiyorsa almanız gereken tedavi parlodel tab, dopergin tab, dostinex tab şeklinde düzenlenecektir.
Lohusalık Depresyonu
Güzel bir lohusalık dönemi , annenin huzur ve keyif içinde olduğu , ailesi ile zaman geçirdiği oranda daha da güzelleşecektir. Ancak bu dönem her zaman istenildiği gibi olmayabilir. Lohusalık döneminde salgılanan progesteron hormonunun da etkisi ile bazı annelerde lohusalık depresyonu denilen bir tablo ortaya çıkabilir. Bazı anneler bebeklerini kabul edemezler. Bebeklerini reddederler. Emzirmek istemeyebilirler.
Lohusalık Psikozu
Lohusalık döneminde bazı gebeler de çok nadiren de olsa aşırı agresiv davranışlar ile karakterize, zaman ve yer kavramlarının tamamen ortadan kalktığı, kendisine ve çevresine zarar verebilecek bir durum içine girebilir. Bu tablo oldukça ciddi ve kapsamlı bir psikiyatrik desteği gerektiren durumdur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder